‘Big data gaat de hele wereld op zijn kop zetten’Almere Data Capital begint aan bouw eigen data-kathedraal

27 juni 2013, 15:00 Algemeen

Iedereen produceert data en iedereen produceert steeds méér data. Want we surfen allemaal op internet, gebruiken verschillende apps op de smartphone, gebruiken ons navigatiesysteem om van A naar B te komen en willen allemaal in de scanner als we ziek zijn. Daarnaast maken veel van ons gebruik van social media. De opslag van al die data wordt steeds belangrijker, maar is nog ongestructureerd. Almere wil graag koploper in die ontwikkeling zijn. Via de EDBA (Economic Development Board Almere) is daarom Almere Data Capital opgericht.

Programmamanager Hans Wormer heeft met het ‘Big Data Value Center Almere’ intrek genomen in het IBM-pand langs de A6. Nu werken er nog maar drie personen, maar als alles goed gaat bruist dit pand over een paar jaar van ondernemers die nieuwe datatoepassingen bedenken en elkaar daarbij versterken.
“Nederland is het Zwitserland van de data”, legt Wormer uit. “Bedrijven zijn terughouden met betrekking tot Amerika vanwege de USA Patriot Act (waarbij de FBI ongevraagd data mag controleren om terroristische aanslagen te voorkomen). In Nederland is die overheidscontrole er niet. De opslag en distributie van data gebeurt hier vooral in Amsterdam wat al de grootste internet-haven van de wereld is.”
In de hoofdstad staan op dit moment veertig datacenters. Almere, als onderdeel van de metropoolregio Amsterdam, vaart daarop mee met vijf centers. “Maar de datagroei wordt tot het jaar 2020 minimaal 16 keer zo groot”, stelt Wormer. “Waarschijnlijk gaat het nog sneller. Om die explosieve groei bij te houden moeten we in Amsterdam en Almere bijna 600 datacenters bijbouwen. Dat is, als de technologie geen forse schreden vooruit maakt, nagenoeg onmogelijk.”
Er moet grond vrijkomen voor extra datacenters, maar ook oplossingen bedacht worden voor de enorme hoeveel stroom die centra momenteel verbruiken.”
Wormer: “Als je bedenkt dat er in een van de datacenters in Almere voor 18 miljoen euro stroom per jaar doorheen gaat , begrijp je dat we dus op zoek moeten naar meer duurzame oplossingen. Almere heeft daarbij het grote voordeel dat de stad nog enigszins maakbaar is. We zouden bijvoorbeeld met de restwarmte van die centra nieuwe wijken kunnen verwarmen. Daar is veel kennis voor nodig. Dat zorgt voor nieuwe werkgelegenheid.”

Economisch biedt de Big data veel kansen. “Vergelijk het met de goudzoekers in Amerika’, zegt Wormer. “Uit de enorme hoeveelheid zand moesten zij het goud zien te vinden. Met Big data komt een ‘heelal’ aan vooral ongestructureerde informatie beschikbaar. Degene die dergelijke data weet te vinden en te gebruiken, heeft goud in handen. De ontwikkeling gaat erg snel. De tijd dat we alleen gestructureerde data gebruikten (zoals ‘naam - adres – woonplaats’), is al bijna historie. Tot voor kort herkende een informatiesysteem vaak niet dat het woord ‘rijwiel’ ook een fiets kan zijn. Tegenwoordig kunnen die systemen ‘fiets’ niet alleen als woord herkennen, maar ook als beeldmateriaal, scanners, sensoren: noem maar op: van wie is die fiets, hoeveel kilometer wordt ermee gereden, waar was die fiets om 11.13 uur? Dat gebeurt ook nu al, hoor: de Hollandse brug hangt vol met apparatuur. Zo wordt gecontroleerd of de brug te lijden heeft onder het verkeer. Maar er is natuurlijk nog veel meer te meten. Dat staat nog in de kinderschoenen. Uiteindelijk kan het systeem ook interpreteren en analyseren.”

Met Almere Data Capital zou Almere daar nieuwe business uit kunnen halen. Wormer: “Neem van mij aan dat binnen afzienbare tijd elke lantaarnpaal een eigen IP-adres heeft. Zo’n paal kan dan ineens centraal aangestuurd worden: afhankelijk van het weer of de drukte op straat. Wat kan je daarmee doen? Iemand de weg naar de supermarkt wijzen, of naar de dichtstbijzijnde huisarts. Er is nog veel meer te bedenken, maar dat moet nu gaan gebeuren door de new urban creatives: creatieve, goed opgeleide jonge mensen die helemaal zijn opgegroeid in de wereld van IT. Een ander voorbeeld: via alle berichten op Facebook en Twitter kan – volledig anoniem – in kaart gebracht worden hoe bewoners over hun wijk denken: is er sociale onrust of wordt er over vernielingen gepraat? Die informatie kan gebruikt worden om op tijd in zo’n wijk te investeren.”
Ondernemers met ideeën zijn van harte welkom bij Almere Data Capital om toepassingen te gaan ontwikkelen. Almere kan op die manier uitgroeien tot de hoofdstad van de Big data. “Als dat vliegwiel eenmaal draait kan dat een aanzuigende werking hebben. Ons eerste kindje is de Dutch Health Hub waarbij concurrerende bedrijven met elkaar samenwerken om de gezondheidszorg met data te verbeteren.“

Natuurlijk zitten er ook schaduwzijden aan al deze ontwikkelingen, weet Wormer. “Mensen schrikken terug, voornamelijk vanwege de privacy. Big Brother is watching you. En: ‘zijn mijn gegevens wel veilig’? Daarbij ligt de lat hoog. Enkele jaren geleden kwam Tom Tom onder druk te staan omdat het gegevens verkocht aan het Korps Landelijke Politie Diensten over plaatsen waar niet te hard werd gereden. Let wel: namen of kentekens werden niet vrijgegeven. Het zorgde wel voor druk vanuit de publieke opinie. Dit geeft aan dat het heel gevoelig ligt wat je met gegevens doet. En dat je nog zorgvuldiger moet zijn dan het wettelijke minimum. Voor ons programma aanleiding om hier van meet af aan veel aandacht aan te besteden. En ons in contact te stellen met belangrijke juridische en technische autoriteiten op dit gebied in ons land. Pas als deze autoriteiten vinden dat wij op de goede weg zijn zijn we enigszins gerust.”
Er is onderzoek verricht door hoogleraar Prof. Jaap Sijmons van de Universiteit naar de belangrijke vraag: mogen gegevens überhaupt buiten een ziekenhuis worden opgeslagen? Wormer: “Het antwoord daarop is ‘ja’. Maar dat moet dan wel omkleed zijn met een heel stelsel aan voorwaarden. We werken aan een set van standaards en normen waaraan oplossingen moeten voldoen. En uiteindelijk zal het er ook om gaan burgers en patiënten meer en beter inzicht te geven in de gegevens die over hen worden opgeslagen en ook om hen meer invloed te geven op wat er met deze gegevens gebeurt. Bedenk dat zelfs als 90% van de patiënten zou aangeven dat er helemaal niks mag met hun gegevens we nog veel en veel meer gegevens overhouden waarmee we naar mijn overtuiging de zorg voor patiënten wezenlijk kunnen verbeteren. Zelfs dan hebben we goud in handen. Een arts kan dan voor een bepaalde cliënt met een aandoening putten uit talloze anonieme röntgenfoto’s van mensen met dezelfde aandoening. Big data kan ontzettend veel betekenen voor de kwaliteit van de analyse van mammografieën, CT- of MRI-scans. Daar zijn concreet levens mee te redden.

Hoe de ontwikkeling van de Big data verder gaat? Het is niet te voorspellen. Wormer vergelijkt het met de bouw van een kathedraal. “Dat duurde eeuwen. Die mensen begonnen destijds te bouwen terwijl ze nog maar een globaal idee van het eindresultaat hadden. Soms viel er eens een muur om, maar dan werd er gewoon een nieuwe gebouwd die wel bleef staan. In de loop der tientallen jaren veranderden natuurlijk ook ideeën, of bouwtechnieken. Uiteindelijk stond er die beroemde kathedraal zoals wij die nu kennen in Parijs, Milaan, Barcelona of waar dan ook. Voor Big data geldt hetzelfde: we beginnen met een globaal idee, waar dat uiteindelijk is resulteert is nog ongewis. En wat vroeger een eeuw was is nu in de automatisering 3 jaar. We hebben dus “iets” minder tijd! We weten wel dat het heel veel werkgelegenheid en kansen voor de stad Almere gaat opleveren. Iets groots waar alle Almeerders nog lang profijt en plezier van zullen hebben”

In kader 1:
Wat is Big data?
Big data is de verzamelnaam voor alle digitale informatie die er beschikbaar is en de verzameling nieuwe technieken die er is om hier waarde uit te halen. En die hoeveelheid wordt steeds groter. Anno 2013 wordt in twee dagen tijd evenveel data gebruikt als in de periode van de oerknal tot 2003. Met andere woorden: de data explodeert. De schattingen over de hoeveelheid lopen uiteen van 16 tot 43 keer de hoeveelheid data die we nu opslaan. Die enorme verzameling aan gegevens die via websites, sociale media, navigatiesystemen wordt vrijgegeven moet ook worden opgeslagen. Dat gebeurt in datacenters. De meeste (40) staan in Amsterdam, maar ook Almere telt er inmiddels vijf. Bij de meest voorzichtige schatting, dus een toename van 16 keer de hoeveelheid data, telt Amsterdam over zeven (!) jaar 580 datacenters en Almere 80 centers (bij gelijkblijvende techniek). Dat biedt ontzettend veel kansen voor bedrijven en organisaties die de data op een slimme manier kunnen analyseren. Dat is goed voor de werkgelegenheid, vandaar dat Almere er flink op wil inzetten. Daartoe is het Almere Data Capital opgericht.
In kader 2:
Inmiddels zijn er al twee informatiebijeenkomsten geweest over Big data. Meer dan dertig Almeerse ondernemers kwamen daar op af. Dat aantal zal in de loop der jaren toenemen. Ondernemers die interesse hebben kunnen informatie inwinnen op de site www.almeredatacapital.nl