‘Het is alle hens aan dek voor het Flevoziekenhuis’

De huidige coronatijd zorgt voor een bijzondere situatie in de ziekenhuizen van Nederland. Zo ook in het Flevoziekenhuis, waar ruim 1900 mensen werken en het sinds de eerste coronapiek anders werken is dan normaal. Ook de gevolgen voor de lange termijn zullen groot zijn. Anita Arts is voorzitter van de Raad van Bestuur van het Flevoziekenhuis, en legt uit waarom het momenteel “Alle hens aan dek is” voor het Flevoziekenhuis. 

“Op dit moment is het echt heel druk voor de mensen die in het Flevoziekenhuis werken,” vertelt Anita Arts, sinds 2012 voorzitter van de Raad van Bestuur van het Flevoziekenhuis. “Wat we vooral zien is dat deze tweede coronagolf een andere impact heeft dan de eerste golf. Zo hebben we op dit moment een veel hoger ziekteverzuim onder ons personeel, een percentage tussen de 9 en 10 procent. Daarbij komen ook nog eens de medewerkers die thuis in quarantaine zitten, vanwege een ziek familielid of verschijnselen van corona. Dit betekent dat de werkdruk hoog is.”

Uitstel reguliere zorg

Het ziekenhuis probeert zo veel mogelijk de reguliere zorg te blijven verlenen, maar kampt daarbij wel met uitdagingen. “In de eerste golf zagen we heel duidelijk dat mensen minder naar het ziekenhuis kwamen, en hun zorgvraag uit- of afstelden. Nu is dat gelukkig minder, maar het houdt wel in dat we soms moeten puzzelen hoe we alles voor elkaar krijgen. Onze Spoedeisende Eerste Hulp (SEH) is altijd open, tenzij het echt zo druk is dat we heel soms een uur moeten sluiten. We zorgen dan wel dat andere ziekenhuizen in de buurt hun SEH open hebben, zodat de ambulance direct door kan rijden. Dat gaat gelukkig goed. Maar door de extra COVID-zorg, en met name de capaciteit die dat vraagt, moeten we sommige operaties die niet per se direct noodzakelijk zijn, uitstellen. Een hele vervelende situatie voor de patiënten. Want ook al is er dan geen sprake van levensbedreigende situaties, het is voor iemand met een ziekte en pijn heel erg naar als het behandelplan uitgesteld wordt. Daar hebben we alle begrip voor. Gelukkig kunnen we wel alle spoed- en oncologische zorg blijven aanbieden. Bovendien proberen we door goede samenwerking met huisartsen en verpleeg-en verzorgingshuizen patiënten versneld door te plaatsen als zorg in het ziekenhuis niet langer nodig is.”

Landelijk beleid 

“Het aantal operaties moeten we tijdelijk verminderen omdat gespecialiseerd personeel nu hard nodig is op de COVID-afdelingen. We hebben een cohort verpleegafdeling voor corona-patiënten en een intensive care-afdeling voor zowel corona-patiënten alsook andere patiënten die intensieve medische zorg nodig hebben. Uiteraard zijn de patiënten met en zonder corona goed gescheiden en worden de passende beschermingsmiddelen gebruikt. Op de IC (intensive care, red.) beschikken we sinds augustus over zestien bedden. Maar we hebben nog niet voldoende IC-verpleegkundigen beschikbaar voor deze bedden. Daar is sowieso landelijk een tekort aan. We leiden dus maximaal extra IC-verpleegkundigen op. Maar dit kan dan weer leiden tot een tekort aan overige verpleegkundigen. Er wordt ook voor het eerst in Nederland echt landelijk en regionaal gestuurd op de verdeling van de patiënten. Elke dag wordt er gekeken waar er nog ruimte beschikbaar is. Als het zo is dat ergens de druk te groot dreigt te worden, worden uitwijkmogelijkheden benut. Want we willen de kwaliteit en veiligheid van zorg altijd kunnen blijven waarborgen. Zo kwam het in Almere voor dat twee corona-patiënten tijdelijk naar Duitsland werden overgebracht, omdat er daar meer ruimte was. Vaak is het ook uit voorzorg. Als er bijvoorbeeld heel veel zieken op de verpleegafdeling liggen, maar de IC-bedden zijn bijna allemaal bezet, dan moeten we incalculeren dat er nog een of twee patiënten naar de IC kunnen gaan vanaf de verpleegafdeling. Hoe vervelend de aanleiding ook is, ik denk wel dat het goed is dat de zorg nu meer landelijk bekeken wordt en dat er nog beter wordt samen gewerkt. Hiermee kunnen we goed inspelen op de actualiteit en de zorg beter verdelen.”

Financiële gevolgen

De gevolgen van corona zijn groot. Eind 2018 was het aantal unieke patiënten in het ziekenhuis 108.000. Dit aantal was eind 2019 gestegen naar 114.000. Het Flevoziekenhuis verwacht over 2020 een daling van13 tot 20 procent in het aantal unieke patiënten als gevolg van de afschaling van de reguliere zorg door corona.

In de jaarrekening van 2018 had het ziekenhuis een omzet van 190 miljoen euro. Vorig jaar steeg de omzet naar 206 miljoen euro. Arts verwacht dat de cijfers in 2020 een stuk minder florissant zullen zijn. “We maken heel veel extra kosten. Zo hebben we elf basis-artsen tijdelijk aangenomen, en ook een longarts speciaal voor corona. Ook hebben we de IC-afdeling uitgebreid en maken we veel extra kosten voor bijvoorbeeld alle beschermende materialen en extra apparatuur. Ik verwacht wel dat zowel de rijksoverheid als de zorgverzekeraars meedenken en dit met ons oplossen. Er is in de onderhandelingen tussen branche-organisaties voor ziekenhuizen en zorgverzekeraars toegezegd door de zorgverzekeraars dat er geen enkel ziekenhuis in de rode cijfers mag komen als gevolg van de coronacrisis, juist omdat de ziekenhuizen zo hard nodig zijn in deze tijd. Op de lange termijn verwacht ik dat het Flevoziekenhuis nog verder groeit. Statistisch gezien stijgt de gemiddelde leeftijd van de inwoners van Almere en de regio, wat betekent dat de zorgvraag ook groter wordt. En het inwoneraantal zelf stijgt ook fors, wat ook betekent dat er automatisch meer patiënten komen. Het ziekenhuis groeit als het ware met de stad mee.”

Digitale zorg 

Anita Arts ziet nog een grote verandering die momenteel speelt bij het aanbod van zorg. “We zijn bezig met pilots voor het aanbieden van digitale zorg. Dit noemen we een screen-to-screen-consult of videobelconsult voor de reguliere consulten of vervolgafspraken. Een negatieve uitslag met nare gevolgen voor een patiënt zal nooit via een digitaal consult worden gegeven. Maar voor de meer gangbare of opvolg-afspraken is dit een goed alternatief waar veel voordelen aan zitten. Ten eerste voor de patiënten. Zij zijn geen reistijd en parkeertijd kwijt, ze hoeven met een digitaal consult niet in het ziekenhuis te zijn waar nu alle maatregelen gelden en het is vaak voor een familielid ook makkelijker in te plannen om bij een consult van de patiënt aanwezig te zijn. Maar het helpt ook om de anderhalvemeter-maatregelen in het ziekenhuis, die veel ruimte kosten, te kunnen handhaven. Ik verwacht veel van deze innovatie en ook als COVID voorbij is, wordt dit een vaste optie. Belangrijk hierbij is wel dat een arts eerst bepaalt of een afspraak met een patiënt voor een videobel-consult geschikt is. De patiënt kan vervolgens aangeven hier gebruik van te willen maken, of toch liever naar het ziekenhuis te willen komen.”

Belastbaarheid 

De grootste zorg van Anita Arts ligt in het vinden van nieuwe medewerkers en het gezond, vitaal en gemotiveerd houden van bestaande medewerkers. Zowel de medisch specialisten als de verpleegkundigen staan behoorlijk onder druk. “We kunnen zeker meer gespecialiseerd verpleegkundigen en ook medewerkers voor de operatiekamers gebruiken. Er worden ook subsidies voor omscholing aangeboden, maar vooralsnog is de markt krap. Daar maak ik me zeker zorgen om. Want de tweede golf is nog niet voorbij, al lijkt het soms wel iets beter te gaan. Hoelang kunnen we in de ziekenhuizen, bij de huisartsen en in de rest van de zorg dit zo volhouden? Onze medewerkers zijn ook gewone mensen, die ook behoefte hebben aan ont spanning naast het werk, en aan menselijk fysiek contact met hun familie en vrienden. Die niet oneindig lang extra diensten kunnen draaien. We proberen onze medewerkers zo goed mogelijk te steunen en vooral ook te waarderen. Want ze doen het ongelooflijk goed, en daar mogen we hen met z’n allen heel dankbaar voor zijn.

Volhouden

En natuurlijk houdt het me ook bezig hoelang we het volhouden in de maatschappij. Financieel gezien, en met bedrijven die gaan omvallen. We zien nu al dat tijdens de tweede golf het in de maatschappij veel lastiger is om iedereen de voorschriften op te laten volgen. Als dit nog maanden duurt, is het dan nog wel te doen? Of worden mensen steeds makkelijker en gaan daarmee de cijfers weer omhoog? Ik begrijp menselijk gezien best dat de duur van de maatregelen zorgt voor verslapping in de maatschappij. Een werkend vaccin zal hopelijk op termijn verlichting geven. Maar totdat een of meerdere vaccins aanslaan en er genoeg mensen gevaccineerd zijn, moeten we samen nog door een periode heen waarin we echt de teugels nog niet kunnen laten vieren.”