Afbeelding
AlmereZaken

Commissaris Generaal Annemarie Jorritsma: ‘Floriade wordt een succes voor Almere’

Interviews

Tekst: Berlinda Hendrikse
Foto’s: Peter Isaak 

Over precies een jaar begint de Floriade Expo 2022. Almere zal vanaf 14 april 2022 een half jaar het toneel zijn van de wereldtuinbouwtentoonstelling met als thema Growing Green Cities. Achter de schermen is oud-burgemeester van Almere en voormalig minister Annemarie Jorritsma al geruime tijd druk bezig met haar taken als Commissaris Generaal van Floriade. Reden genoeg om met haar in gesprek te gaan over de slagingskans van Floriade, haar bijzondere taak hierbij en de vraag te beantwoorden hoe het toch kan dat Floriade zo vaak te stellen heeft met kritiek uit verschillende hoeken en wat daar een oplossing voor kan zijn. 

“We hadden jaren geleden, toen Floriade aan Almere werd toegewezen, niet kunnen bedenken hoe actueel het thema Growing Green Cities op dit moment zou zijn. Juist door de pandemie die nu gaande is, is er zoveel aandacht voor meer gezonder en groener te gaan leven. Mensen worden zich steeds meer bewust van het belang van duurzaam en ruimtelijk leven en dat is precies het thema van de komende Floriade,” vertelt Annemarie Jorritsma.

Commissaris Generaal 

De van oorsprong Friese Jorritsma was van 2003 tot en met 2015 gedurende twee ambtstermijnen burgemeester van Almere, na een carrière in de Haagse politiek. In 1994 werd ze minister van Verkeer en Waterstaat in het eerste kabinet Kok en aansluitend werd Jorritsma minister van Economische Zaken en vicepremier in het tweede paarse kabinet. Na haar burgemeesterschap in Almere volgde ze in 2015 Loek Hermans op als fractievoorzitter van de VVD in de Eerste Kamer. Sinds vorig jaar vervult Jorritsma (70), naast diverse andere werkzaamheden de functie van Commissaris Generaal voor Floriade.

Vertegenwoordigen 

“Commissaris Generaal is een onbetaalde functie, waarvoor ik ben gevraagd door de minister van landbouw. Mijn taak is om de minister te vertegenwoordigen, ik vertegenwoordig de overheid. Ik ben dus niet lokaal betrokken bij beslissingen, maar meer internationaal. Dat is ook de bedoeling, want in Almere is het uiteraard burgemeester Franc Weerwind die zich bezighoudt met de lokale aspecten van Floriade. En die wil ik zeker niet voor zijn voeten lopen, dat heb ik hem ook verteld en dat bewaak ik zorgvuldig. Wel ben ik in mijn functie als Commissaris Generaal aanwezig bij de vergaderingen van de BIE (Bureau International des Expositions), de organisatie die de wereldtentoonstellingen erkent en die er op toe ziet dat de tentoonstellingen goed worden voorbereid.” Ieder land moet formeel een Commissaris Generaal hebben, die zoals gezegd de minister kan vertegenwoordigen. “Alleen wordt een dergelijke functie vaak pas later vervult, nu is er echter voor gekozen om al eerder iemand aan te stellen, waardoor ik al veel werk achter de schermen heb verricht. Ik vond het eervol dat het college van Burgemeester en Wethouders mij heeft voorgedragen en wilde deze functie ook echt graag aannemen, zeker ook omdat het zo belangrijk is voor Almere en zelfs voor heel Nederland. Nu de Expo steeds dichterbij komt, zal mijn functie ook vaker voor de schermen zichtbaar zijn. Zoals bijvoorbeeld onlangs toen afgevaardigden uit Indonesië naar Nederland kwamen om de overeenkomst van een landenpaviljoen op het Floriade-terrein te ondertekenen.”

Wereldtentoonstellingen 

De Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade wordt sinds 1960 één keer per tien jaar in een Nederlandse gemeente gehouden. Het is de opvolger van de Floratentoonstellingen, zoals die voorheen georganiseerd werden. Sinds 1960 kent het Bureau International des Expositions de tuinbouwtentoonstelling als een categorie binnen de wereldtentoonstellingen. Sindsdien worden de tentoonstellingen die voldoen aan de A1-categorie van de International Association of Horticultural Producers als wereldtuinbouwtentoonstelling erkend door het BIE. Floriade wordt gecoördineerd door de Nederlandse Tuinbouwraad. De Tuinbouwraad is in Nederland al ruim een eeuw geleden (1908) opgericht en heeft als doel het imago van de Nederlandse tuinbouw te versterken en de export te bevorderen. Floriade is hierbij het belangrijkste gereedschap. Gemeenten kunnen zich voor iedere editie kandidaat stellen en een bidbook aanleveren, waarna de Tuinbouwraad een keuze maakt. De laatste keer viel de keus op Almere.

Kritiek

Al vanaf het moment dat Almere als winnaar uit de bus kwam, kreeg het te maken met de nodige kritische geluiden en tegenslagen. Zo is de gemeente inmiddels aan haar derde Floriade-wethouder toe, legden twee directeuren hun functie neer en was er onrust over de hoogte van de directie-salarissen. Ook op Social Media spuien inwoners van Almere regelmatig en uitgebreid hun gal als het gaat over Floriade.

Verantwoordelijkheid 

Jorritsma is stellig over deze negativiteit: “Ik ben het daar echt niet mee eens. Floriade is een goed plan, een geweldige mogelijkheid die we ten volle moeten benutten. Het gaat enorm veel voor de stad betekenen, en ook voor het hele land. Ondernemers zullen ervan kunnen profiteren. Ik ben ervan overtuigd dat het een succes gaat worden. In het verleden bij vorige Floriades zagen we ook dat de tendens van te voren negatief was en pas later zich omkeerde naar een positieve blik op de wereldtentoonstelling.” De laatste Floriade was in 2012 in Venlo. Hiervoor werden de wereldtentoonstellingen gehouden in Rotterdam, Amsterdam, Zoetermeer en Haarlemmermeer. Jorritsma vervolgt: “Ook deze gemeenten hadden voor de aanvang van de Floriades te maken met kritiek, maar achteraf gezien bleek dat de Floriades zeer succesvol waren en veel voor de steden en ons land te hebben opgeleverd.”

Storend

Waar ik me wel aan stoor, is aan de houding van sommige partijen in de gemeenteraad. De raad heeft als taak te controleren, en dat is ook iets dat ze zeker moeten doen. Kritisch zijn, onderzoekend zijn, en alert zijn op de besluiten die worden genomen, dat juich ik zeer toe. Maar wat ik schadelijk vind, is dat sommige partijen naar mijn idee niet hun verantwoordelijkheid nemen. We hebben de Floriade gewonnen, we gaan hem organiseren. Als partijen daar in eerste instantie op tegen waren, dat is prima, maar we moeten wel dealen met het feit dat Floriade doorgaat. Dat betekent dat we allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen en ons best moeten doen om Floriade zo succesvol mogelijk te maken. Op deze manier zullen we ook het grootste succes behalen, en dat is juist in het belang van iedereen. Van alle inwoners van Almere en van alle ondernemers die zullen profiteren van Floriade. Dat is de verantwoordelijkheid die we allemaal moeten nemen en dat wil ik iedereen op het hart drukken.”

Private Floriade

Toch denkt Jorritsma wel een idee te hebben wat de oorzaak is van de soms negatieve berichtgeving over de Floriade. De Commissaris Generaal is van mening dat de huidige structuur van de organisatie debet is aan de onrust. Voor de toekomst verwacht ze ook dat hier een verandering mogelijk zal zijn. “Alle Floriades tot nu toe zitten op het samenwerkingsgebied van de overheid, de gemeente en de Floriade BV. In de praktijk blijkt dat dit vaak een lastige combinatie is, omdat er te maken is met verschillende belangen. Dat geeft soms wrijving. En natuurlijk mag er soms wrijving zijn, zonder wrijving geen glans, maar ik vraag me af of dit de meest ideale situatie is. Ik denk dat dit de laatste Floriade zal zijn waar deze constructie op deze manier ingezet wordt. Idealer zou zijn om de volgende Floriade meer privaat te maken. Dat geeft meer mogelijkheden voor succes en ook minder kans op negatieve berichtgeving zoals we die nu en bij voorgaande Floriades vaak zien.”

Covid-19

Ook Covid zorgde voor extra zorgen bij de organisatie van Floriade. Toch is dat iets waar Jorritsma en de directie van Floriade zich geen zorgen over maken. “Ik zou bijna zeggen, integendeel,” licht Jorritsma toe. “Ik verwacht dat dit juist weer het eerste grote buiten-evenement zal zijn waar mensen massaal naar toe gaan. Als iets zich leent voor een veilig, gezond en toegankelijk uitje, dan is het een bezoek aan Floriade. We zien dat tijdens deze pandemie mensen juist meer behoefte krijgen aan natuur, aan rust, aan bezinning, aan duurzaamheid. En dit is precies ook het thema van Floriade, en het evenement is ook op deze manier opgebouwd. Het is ruim opgezet, er kan voldoende afstand gehouden worden, het is bovendien buiten en bovenal inspirerend.”

Inspirerend 

Het thema Growing Green Cities laat zien hoe we in de toekomst kunnen en zullen omgaan met deze nieuwe manier van leven. Minder haast, minder op elkaar gepakt, maar leven, wonen en werken met oog voor de natuur dichtbij en zeker ook aandacht voor de natuur op lange termijn. We kunnen daarbij ook inspiratie opdoen bij de paviljoenen van andere landen, om te zien hoe zij met duurzaamheid omgaan. En we hebben natuurlijk de elektrische Floriade kabelbaan, waarbij bezoekers niet alleen een prachtig uitzicht hebben over het Floriade-terrein, maar waarin ze tevens kunnen kennismaken met dit duurzame stedelijk vervoersmiddel. En er is een arboretum, een levende bibliotheek van planten, bloemen en bomen geordend op alfabet. Er zijn zoveel mooie dingen te zien straks, waarbij we toen het allemaal bedacht werd, niet konden vermoeden dat het thema op dit moment met Covid zo actueel, en zeker ook inspirerend zou zijn. Bovendien is het belangrijk dat we ons realiseren dat na de Floriade Expo de nieuwe woonwijk komt. Dat had zonder de Expo echt niet in een dusdanige snelheid gerealiseerd kunnen worden, daar plukken we als stad met woningnood ook de vruchten van.”